logo

Γεώργιος Λ. Ράπτης, ο πλανόδιος φωτογράφος της Λάκκας Αώου.

Ένα ηπειρώτικο αρχείο αξιοποιείται.

Το καλοκαίρι που πέρασε παρουσιάσαμε στο Φεστιβάλ Βωβούσας, την έκθεση φωτογραφίας του Γεώργιου Λ. Ράπτη, «Δελτίον Ταυτότητος».

Ανάμεσα σε 7000 αρνητικά -από τα τέλη του 1950, μέχρι τις αρχές του ’70- ξεχωρίσαμε μια ενότητα πορτρέτων ντόπιων κατοίκων της περιοχής, μετωπικά πορτρέτα στημένων ανθρώπων μπροστά από έναν άσπρο μπερντέ με ίδιο ύφος και τυπολογία. Μας γοήτευσε η επανάληψη και η ανεπιτήδευτη στάση των απεικονιζόμενων αλλά και η εμπιστοσύνη που υποδήλωναν τα βλέμματα τους προς τον φωτογράφο. Ψάχνοντας «πίσω» από τις φωτογραφίες που μας έφερε ο γιος του Λάμπρος Ράπτης –και ο ίδιος φωτογράφος-, μάθαμε μία ιστορία που μας εξέπληξε ευχάριστα, ένα σύγχρονο παραμύθι.

Ο Γεώργιος Λ. Ράπτης, γεννήθηκε το 1929 στη Θεσπρωτία και μετοίκησε οικογενειακώς και ενσωματώθηκε στη κοινωνία του Βρυσοχωρίου και της ορεινής βόρειας Πίνδου ασκώντας κυρίως το επάγγελμα του βοσκού και του μαραγκού. Ο ίδιος ως νέος της εποχής βίωσε τραυματικά τα ιστορικά γεγονότα, έμεινε ορφανός από νωρίς και κόπιασε κάνοντας ό,τι δουλειά έβρισκε πολλές φορές σε οριακές συνθήκες σε μια κατάσταση ταχύτατων κοινωνικο-οικονομικών και πολιτισμικών μετασχηματισμών.

Εντέλλει συμπλήρωνε το οικογενειακό του εισόδημα ως πλανόδιος φωτογράφος. Απαθανάτισε -μετεμφυλιακά και προδικτατορικά- τον καθημερινό βίο, ψαράδες, ξυλοκόπους, βαφτίσεις, γάμους, γιορτές και πανηγύρια και πολλές φορές το ταξίδι, από τη βάση του –στην αρχή με τα πόδια και αργότερα με ένα μοτοσακό- μπορούσε να διαρκέσει πολλές μέρες. Σε κάθε επίσκεψη σε έναν τόπο όπου γιόρταζε, έφερνε μαζί του και τις φωτογραφίες από την προηγούμενη φορά. Όλα τα χωριά της περιοχής της Λάκκας Αώου τον γνώριζαν και δεν ήταν λίγες οι φορές που ντόπιοι τσακώνονταν για το ποιός θα τον πρωτο-φιλοξενήσει. Έτσι μετακινούμενος χειμώνα-καλοκαίρι από χωριό σε χωριό και από στάνη σε στάνη, αποτύπωσε με μία Lubitel (δώρο φίλου πολιτικού πρόσφυγα στην Ουγγαρία) πρόσωπα και οικογένειες σε αναμνηστικές φωτογραφίες αλλά και σε χρηστικές, όπως ταυτότητας, διαβατηρίου και απολυτηρίου στρατού.

Όλες οι φωτογραφίες του – χαρακτηρίζονται από υψηλή αισθητική και μας αφήνουν να καταλάβουμε πως ο ίδιος έχει πλήρη επίγνωση του μέσου που χειρίζεται. Δε έλαβε οποιαδήποτε μορφή εκπαίδευσης τεχνικής ή αισθητικής, όμως γνώριζε πως καταγράφει μια περίοδο ραγδαίων αλλαγών και μετασχηματισμών στην Ελλάδα και ως πολιτικό ον το έκανε με τη μεγαλύτερη δυνατή ειλικρίνεια. Με νηφάλιο και απλό -όχι απλοϊκό- τρόπο.

Καμίλο Νόλλας για το περιοδικό Φωτογράφος, τεύχος #244 (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2016)

Αθήνα, 20 Οκτωβρίου 2016.

ΣΗΜ: Ευχαριστίες πρέπουν στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Φλωρίνης και το Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη που ανταποκρίθηκαν εμπράκτως στην προοπτική αξιοποίησης του αρχείου του Γεωργίου Λ. Ράπτη.