logo

Ο φαύλος κύκλος του καλλιτεχνικού επιούσιου

Χορηγοί και επιχορηγούμενοι, μια σχέση αγάπης-μίσους.

Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούνε και προσπαθούν να δημιουργήσουν οι φωτογράφοι δεν είναι καλές. Πολλές φορές είναι και τραγικές. Η συνεχής οικονομική ανασφάλεια εμποδίζει τη δημιουργικότητά τους. Θα έπρεπε να μπορούν να δημιουργούν ελεύθερα τέχνη και πολιτισμό κι εμείς με τη σειρά μας ως θεατές να μπορούμε να απολαμβάνουμε και να γινόμαστε δέκτες της δημιουργικότητάς τους.

Πρέπει να υποστηρίζονται γιατί εξ ορισµού ο πολιτισµός ενέχει την έννοια της συνάθροισης και της συναναστροφής, είναι τρόπος έκφρασης και συµπεριφοράς, δηλαδή δημιουργεί τις προϋποθέσεις για επικοινωνία και αλληλεγγύη, δύο βαθιές έννοιες που αν δεν προσδιορίσουμε πως αναφέρονται σε ποιοτικές ανθρώπινες σχέσεις μένουν κενές νοήματος.

Το Υπουργείο Πολιτισμού θα έπρεπε λοιπόν να προσφέρει τη λύση χρηματοδοτώντας μέσω προγραμμάτων τους δημιουργούς. Πώς όμως θα ενισχυθούν οι καλλιτέχνες, όταν εν μέσω κρίσης τα άνευ αδείας ιδιωτικά κανάλια δε καταβάλλουν το 2% από το τζίρο τους, όταν φυγαδευμένα ελληνικά κεφάλαια στο εξωτερικό δε φορολογούνται και -το κυριότερο- υπουργοί πολιτισμού (ίσως με εξαίρεση τον Νίκο Ξυδάκη) αναλαμβάνουν εν είδη αγγαρείας ένα φτωχό υπουργείο με ελάχιστα πολιτικά οφέλη;

Τότε εύκολα νοείται η στροφή προς τον ιδιωτικό τομέα αφού πολλές εταιρείες έχουν διαμορφώσει εταιρική κοινωνική ευθύνη, έχοντας κατανοήσει ότι έχουν μεγάλα επικοινωνιακά οφέλη εάν αποδώσουν πάλι στην κοινωνία ένα μέρος των κερδών τους, με τη μορφή της χορηγικής προσφοράς, κέρδη που αποκόμισαν άλλωστε από εκείνην.

Μπορεί όμως να γίνει κάποιος αποδέκτης χορηγίας από μία εταιρεία που οι συνθήκες εργασίας εντός της είναι κακές; που κρατάει τους εργαζόμενους επιπλέον ώρες στο εργοστάσιο επειδή ο νομοθέτης δεν προέβλεψε το διάλειμμα μέσα στο βιομηχανικό οχτάωρο; που έχει διαλύσει τα επικουρικά ταμεία; που δε σέβεται κανένα νόμο για το περιβάλλον;

Θα δυσκολευόμασταν να συσχετίσουμε τους επί κεφαλής μιας τέτοιας επιχείρησης-χορηγού με οποιαδήποτε μορφή ηθικής, τέχνης και πολιτισμού, διότι ο πλεονάζων πλούτος που συσσωρεύεται και τα τεράστια κέρδη, προκύπτουν από εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Υπάρχουν βέβαια φωτεινά παραδείγματα χορηγιών όπου σκηνοθέτες ανέβασαν θεατρικά αριστουργήματα ανανεώνοντας την έννοια του σύγχρονου θεάτρου και καλλιτέχνες που με την εργασία τους καθόρισαν την εποχή τους και σίγουρα η λύση δε βρίσκεται στη καταγγελία των χορηγών και πολύ περισσότερο των επιχορηγούμενων ως προδοτών των ιδεωδών τους και συμβιβασμένων.

Όμως από αυτό το σημείο, μέχρι την αποδοχή της χορηγίας και του ευεργετικού ρόλου του χορηγού, χωρίς να επισημαίνουμε τους κίνδυνους και τις αντιφάσεις που εμπεριέχει ο θεσμός και ανυποψίαστοι να προσδενόμαστε -θεατές και δημιουργοί- στο άρμα μεγάλων ιδιωτικών εταιρειών, η απόσταση είναι τεράστια, και το χάσμα ακόμη μεγαλύτερο, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που κάποιες φορές οι αγνότερες των προθέσεων να καταπίνονται από αυτό.

Αθήνα, 20 Αυγούστου 2015.
Καμίλο Νόλλας, για το περιοδικό Φωτογράφος, τεύχος #238 (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2015).